Friday, October 24, 2008

Mayong Lubi-lubi sa Bahay Kubo

Nasakitan akong hanapon an scientific name kan lubi-lubi. Iba man kaya an nakalista sa Philippine herbs index na lubi-lubi or niyog-niyogan; bush, may sanga asin saradit an dahon. But at last, nakua ko man nanggad; an pangaran, niog-niogan (note the difference in spelling). Salamat sa stuartxchange. May saro akong nabasa sa internet na suboot an english kan Bicol lubi-lubi, garden nightshade na an scientific name, Solanum nigrum. Garo, padi, an sinasabi mo iyo an "niyog-niyogan" na iba man.

Ficus pseudopalma palan an scientific name kan Bicol lubi-lubi. Garo man nanggad kaya itsurang palma, arog kan niyog na suon-suon an mga dahon asin an mga bunga tiripon man sa may poon kan mga dahon. Bistado palan ini sa Hawaii as Philippine fig tree. Kakaiba an lubi-lubi sa mga kahoy na Ficus huli ta garo ngani ini palma. An bunga iyo palan mismo an burak na mahihiling mo sa laog pag binaak. Kinakakan ini kan mga gamgam asin paniki.

Afuera sa ginugulay, makukua ini sa mga natad bilang ornamental. Popular man ini na ginagaga asin iniinom bilang pampababa kan high blood pressure, pampaihi para sa mga may helang sa bato, asin suboot nakakatabang sa mga diabetic. Alagad kadakol na Bicolano an naha-highblood, urog na kun nauubusan nin gulay na lubi-lubi!

Masiram na gulay an lubi-lubi, alagad dai mo ini madadangog sa kantang 'bahay kubo'. Asa ka pa! Mayo nganing nasambit man lamang na kalunggay. Siisay daw kaya an nag-compose kan kantang ini? Marhay pa sa . . . Enero, Pebrero, Marso, Abril, Mayo, Hunyo, Hulyo, Agusto, Septiembre, Oktubre, Noviembre, Deciembre . . Lubi-lubi!